"I ram lo thleng rawh se" Matthaia 6:10. - Lalêngliana Renthlei Speaker : Ram Thianghlim Palai Team
1. Ram awmzia:'Lal \awng\ainaa 'I ram lo thleng rawh se' tia RAM tih tak hi Grik \awng chuan 'BASILEIA' a ni a, sap\awng chuan KINGDOM tih a ni a, mizo \awng chuan LAL RAM tihna a ni. Khawvêl \awng hrang hrangah pawh Lalram tiin an dah a. Mizo Bible-ah hian RAM ti ngawta an letling hi a chhan eng nge ni ang? Chu chang a ni lova, a tlukpui dang tam tak a awm; tlêm lo târlang ila - 'Vân ram' 'Vân lalram' (Mt 3:2) Pathian ram/Pathian lal ram (Joh 3:5) Pathian ram thu/Pathian Lal ram thu' (TT 20:5).
'Ram' tih leh 'Lal ram' tih hi \awngkam awmze hrang nei a ni. Entîrnân Sap\awngah chuan 'Land' chu 'Ram' tia lehlin tur a ni. Nimahse Pathian thuin a sawi chu ram satliah ni lovin, Ama Lal ram a nih avângin 'Pathian Lal ram' tih chuan sawi nawn ngai lovin a chiang nghal. Engpawhnise, mahni ramah chuan tudang ni lovin mahni kan lal ber \hin alâwm tiin kan pawm thiam ang chu. Pathian ram chu Pathian lal berna, Pathian ropui berna, Pathian chawimawi bera a awmna ram a ni. Pathian ram awmzia kan sawi chuan 'Lal ram' tih hi sawi hmaih theih a ni lo. Chuvângin, 'Lal ram' tih rilrua vawng rân chungin kan sawi zui zêl teh ang.
2. I Lal ram lo thleng rawh se:Thuthlung thar bu pumpuiah hian Isua Krista hi 'Lal' tiin vawi 747 a inziak a. 'Chhandamtu' tiin vawi 24 chauh ziah a ni. Tirhkohte thiltih bu-ah Isua Krista chu 'Lalpa' tiin vawi 92 a inziak a, 'Chhandamtu' tiin vawi 2 chiah a inziak a ni, zirchiangtute chuan an ti a.
Hei hian Isua Krista chu Lal-a kan neih a duhzia chiang takin a lantîr a ni. Vânram kai chu kan han tum ngawt \hîn tak nain, tûnah a lalna ram chhûnga kan chên si loh chuan a lal famkimna ram, Vân lal ram chu kan lût peih dâwn em ni ? Pathian hminga thil kan tih ve dêk dêkna hmunah Pathian aia mahni ropui tum te leh Pathian fakna hmuna hla vawi hnih khat sak nawn pawh peih lote chuan 'Thisen Thisen' tia bâng lova zaina ram, kan fit lo hrim hrim. Pathian pâwla \awng\aina tur pawh hre lo, 'I \awng\ai ang u' tih ning hmêlpute hian chatuana Pathian nêna chên dun chu kan thlahlel hian ka ring lo. Pathian thu duh niawm takin Biak In lam hawiin Bible kan han kuahlum ve vung vung \hîn tak a; mahse kan nunah chuan 'Lalpa ni lovin' 'Lal lo pa' a ni fo si. Kan nun lairilah setana a lal rûn a nih si chuan a chênna kan ni thei lo a, a ta kan ni thei lo a, a inpuan zêlna pawh kan ni thei hek lo. Chuti a nih chuan damlaia pianthar chu thlêmna a tam êm mai, a buaithlâk, thih hnuah i piangthar mai ang u' tih thu hril ila; eng kohhran mahin an pulpit lâwn a, thuhrila rawih tlâkah min ngai awm si lo. Chutih a hnu thih hnua vânram kai tum chawp a rem lo a nih chu! Vawiin tel lovin naktuk a awm thei lo ang hian dam laia vânram kai chhin tal a ngai a ni (Phil 3:20). Chuvâng chu a niang, 'I ram lo thleng rawh se' tia min zirtir. Nakin 'Vânram' kan tihah khi chuan 'thleng rawh se' tih a ngai dâwn lo. Tûnah ngei hian 'thleng rawh se' tih a \ûl a ni.
Mihring nun piah thlarau khawvêlah A lalram thlentîr chauh kan tum a nih chuan tlai luatin pawina a nei ang tih ka hlau hlel lo. Piantharna hi setana lal ram a\anga Pathian lal rama luhna a ni (John 3:5; Kol 1:13). Chhandamna thu kan hriat rual hian a lalna ram chhûngah kan intulût ang a; chu ngei chu piangthar nun, nun danglam kan neihna tur a ni. Evanglical mi thiam hmingthang John Stott-a chuan Isua Krista lalna hril tel silo a chhandamna thuhril a dik lohzia a lo sawi tawh \hîn a. Keini pawhin 'Isua Krista Lal ber rawh se' tiin kan au rual fo a, a \ha e. Nimahsela, au rual ngawt a tâwk lo, kan nun lairil berah a lal ram chu a thleng dik ngei tur a ni. Chu chu mi min hmuhpui phâk lovah pawh a duhzâwnga kan nun theihna tur a ni. Chuta \ang chuan lang lamah, hmuh theih leh zir thamin a lal ram chu a thleng zêl tur a ni.
Kan in leh lo, kan hmanrua leh kan thil neiah te, entîrnân - kan mobile leh motor kan hman dânah te a lal ram chhûnga chêng kan niih a lang tur a ni. Pathian hminga kan tih ngai loh tih a lo \ûl a, 'Hetiang chu ka ti ngai lo, ka ngaihdân chuan...' tia ramri kham tlatin kan nuam tih zâwngah leh kan peih chin tâwk chauha rawngbâwl tumte kan ni fo. Ka duh dân leh ka peih chin tâwk hi ka huat thiam hunah a lalna ram chu kan nunah a lo thleng thei chauh ang. 'Keima ta ka ni tawh lova, nangma ta ka ni e, i duh angin min hruai la, i duhna hmunah min dah la, i duh ang chu min tihtîr la' tia a thuneihna hnuaiah kan in tukluh a ngai. tichuan kan nunah a lal ram a zau zêl ang.
3. I lal ram lo thleng zêl rawh se:
Chu chang a ni lo, kan ni tin nun kawng ze tinrêng hi a lalna ram thlenna tur a ni. Entîrnân, chawlhkâr khat chhûngah ni khat 'Lalpa ni' kan ti a. 'Lalpa Ni' ni khat chhûngah chauh Lalpa hria ila, ni ruk chhûngin hre lo ila, kan Pathian hriatna chu a lal ram zau zêl nân a tâwk lo. Camping-na hmunah leh khawi lai emawa chawimawina hmunah te leh Biak inah te chuan a lalram tuinung lui kan dâwt dêk dêk a ni mahna. Nimahsela, hun tam zâwk kan hmanna ni ruk chhûng nun politics, Office, zirna hmun, sumdâwnna leh hmun lo ram thu-ah te hian setana lal ram luipui tuinuin kan kristian nun hi a chîm pil leh \hîn em ni? Engatinge kohhran sum vawnghim thei hian sorkâr sum leh vântlâng sum a vawnhim theih loh? Engvâng nge Pathian hming lamna hmunah nun dik tak nei ni awmte pawh hmun danga kan nun hi setana lal ram mil tâwk lek a nih leh si. Kan Pathian thu (Theology) hi a zîm lutuk a ni lo maw? Kan Pathian thusawi tam ber khaikhâwmna chu a changtupa kan sawi khawngaihthlâk vak a; 'A chhandam tawh che alâwm' tiin vân kan tinzâwn tawp a, kan Pathian thu buaipui ber pawh vânram kai hrâm Pathian thu a ni a, vânram kai hrâm dawna inhriatnain kan in awi lungawi a, thlarauva kan tuiral zawh poh leh khawvêl hrehawm kan tihna a zual satliah mai \hîn em ni aw!! Kan Pathian thu hian kan hmachhawn khawvêl a siam \ha phâk lo ni berin a lang.
Argentina ramah chuan kohhranhote thusawiin khawtlâng nun danglamna a thlen phâk loh avângin Lal Isua Krista rawngbâwlna, Pathian lal ram chanchin \ha a hrilh dân (Nazaret manifesto) an zir chiang a. Lal Isua Krista hi thlarau chhandamtu chauh a ni lo, tûn dinhmuna sualna chi hrang hrang lakah leh rethei, rahbeha awm te chhandamtu pawh a ni a; ram mipui kan nun hona (Society) a fel lohna leh dik lohnate hi thlarau chhandamna mai a fel chi a ni lo an ti a. Latin American Liberation Theology a lo chhuak ta a ni. (Rev. K. Lalbiakênga, BCM Evangelistic Team Inkhâwmpui paper present P. 22). Keini pawh kan ni tin nun siam \ha phâk/thei tûrin kan Pathian thu (theology) her rem ila, "ka neih zawng zawng nên ka tlân a, tlanna thisenah chhuak" tih hla hi nunin kan sak a hun tawh takzet a ni. Kristian kum 100 chuang kan ni tawh. Pathian hming lamna programme hrang hrang kan ngah nangiang. Nimahsela, 'Buh seng hun a liam ta, nipui a tâwp ta, chhandamin kan la awm lo (Jer 8:20) tih ang chauh kan ni reng dâwn em ni? Ni lo ve, keini sual kawnga thia min pawmtu kan Lalpa lalna ram chu lo thleng zêl sela, setana lal ram hi tlâwm rawh se. Chutichuan he khawvêla kan nun ze kawng tinrêngah a lal ram a zau zêl ang a, kan ni tin nunah a Lalber chuan A ram a lo nghet ang a, kan bula mite leh hla taka mite tân pawh Pathian lalna ram a lo lang fiah ang a; ênna thlentu kan lo ni ang. Tichuan vâna mite a duhzâwng an tihna ram, Vân lal ram rûn nuam kan iang ve ang.
Lalpan a thu malsâwm rawh se.
